VI -modul: Biologiya oʻqitish metodlari

1-mavzu: Biologiyani oʻqitishda foydalaniladigan metodlar va usullar.

Dunyoni anglash metodlari va oʻqitish metodlari. Metodlar klassifikatsiyasi boʻyicha munozaralar. Biologiyani oʻqitishda foydalaniladigan metodlar tasnifi. Oʻqitishning reproduktiv metodlari. Ogʻzaki (suhbat, hikoya, ma’ruza), koʻrgazmali (tabiiy, tasviriy, EХM dasturlari, multimedialar), amaliy (kuzatish, tajribalarni tashkil qilish) metodlar guruhi.

Bilimni nаzоrаt qilish uchun sаvоllаr.

1. Dunyoni anglash deganda  nimani tushunasiz?
2.  Gnoseologiya nimani o`rganadi?
3. Bilish nima? Uning  turlari va darajalarini tushuntiring.
4. 4. Bilish ob’ekti, sub’ekti, predmeti tushunchalarini izohlang.
5.  Ilmiy bilishning asosiy usul (metod) larini ko`rsating.
6. Bilishning yoshlarni tarbiyalash va kamol toptirishdagi ahamiyat nimada?
7. O’qitish metodlariga ta’rif bering.
8. O’qitish metodlarini metodologik va nazariy qoidalariga asosan ta’riflang.
9. I.D. Zverev o’qitish metodlarini qaysi asoslarga ko’ra tasniflagan?
10. Yu.K. Babanskiy tasnifiga muvofiq o’qitishning reproduktiv metodla­ri guruhiga qaysi metodlar kiritilgan?
11. O’qitishning og`zaki bayon metodlari guruhiga qaysi metodlari kiritilgan?
12. Hikoya metodining mohiyatini tushuntiring.
13. Suhbat metodi hikoya metodidan qaysi jihatlari bilan farqlanadi?
14. O’quv ma’ruzasi metodi qo’llash uchun o’qituvchi e’tiborini nimalarga qaratishi zarur?

2-mavzu: Biologiyani oʻqitishda foydalaniladigan  koʻrgazmali, amaliy metodlar va ular tarkibiga metodlar hamda ularning turlari.

 Oʻqitish jarayonida koʻrgazmali metodlarning qoʻllanilishi, oʻziga xos jihatlari, oʻzaki, amaliy, mantiqiy, muammoli metodlar bilan uygʻun holda qoʻllanilishi.

Bilimni nаzоrаt qilish uchun sаvоllаr.

1. Ko’rgazmali metodlarning o’ziga xos xususiyatlarini tushuntiring.
2. Ko’rgazmali metodlarning tasnifi va turlari
3. Amaliy metodlar guruhiga mansub metodlarning tavsiflang.
4. PISA topshiriqlar atamasini  tushuntiring.
5. PISA testlarni  tuzish va undan foydalanish yo`llarini aytib bering.

3-mavzu: Biologiyani oʻqitishning faol metodlari

Biologiyani oʻqitishning faol metodlari: interfaol va muammoli izlanish, mantiqiy va mustaqil ishlash, oʻquvchilarning faoliyatini ragʻbatlantirish va asoslash, biologiyani oʻqitishdagi nazorat va oʻz-oʻzini nazorat metodlari haqida umumiy ma’lumot.

Bilimni nаzоrаt qilish uchun sаvоllаr.

1. Biologiyani o`qitishning  faol  metodlari to`g`risida  umumiy  tushunchangizni izohlang.
2. Biologiyani o`qitishning  faol  metodlari o`quvchilarni tanqidiy fikrlashini o`stirishdgi roli qanday?
3. Biologiyani o`qitishning  faol  metodlarini nostandart darslardan farqi  nimada?
4. Biologiyani o`qitishning  faol  metodlarini qo`llagan qanday pedagogic faoliyat tarkib topadi? Har  birini izohlab tushuntiring.

4-mavzu: Biologiyani  oʻqitishning interfaol va muammoli izlanish metodlari

Interfaollik haqida tushuncha. Interfaol metodlarning oʻziga xos xususiyatlari. Muammoli metod va undan foydalanishning oʻziga xosligi.

Bilimni nаzоrаt qilish uchun sаvоllаr.

1. Intefaollikning mohiyatini tushuntiring.
2. O’qitishning interfaol faol metodlarining o’ziga xos xususiyatlarini aniqlang.
3. Interfaol usullarni biologiya ta’limiga qo`llashning ahamiyati qanday/
4. Muammoli izlanish metodlarining didaktik vazifalarini aniqlang.
5. Muammoli metodlarning turlari  va uladan  foydalanishning ahamiyatini tushuntirng.

5-mavzu: Biologiyani oʻqitishning mantiqiy va mustaqil ishlash metodlari

Oʻqitishning mantiqiy metodlari guruhi kiruvchi: induktiv, deduktiv, tahlil, bosh gʻoyani ajratish, qiyoslash, umumlashtirish metodlarining oziga xosligi va qoʻllanilishi.  Oʻqitishning mustaqil ishlash metodlari haqida umumiy tushuncha. Biologiyani o‘qitishda PISA (Programme for International Student Assesment) topshiriqlarini tayyorlash yo`llari

Bilimni nаzоrаt qilish uchun sаvоllаr.

1. O’qitishning mantiqiy metodlarining o’ziga xos xususiyatlarini aniqlang.
2. Mantiqiy metodlarning  didaktik maqsadini aniqlang
3. Mantiqiy  metodlarning  qnday  turlari bor?

     4. Biologiya  ta’limida  mantiqiy metodlrdan foydalanishning ahamiyatini tushuntiring.

   5. Shaxsga yo`naltirilgan texnologiyalarning o`quvchilar  mustaqil faoliyatini tashkil etishdagi o`rni

• Mustaqil ishlash metodlari amaliy metodlardan qaysi xususiyatlari bilan farq qiladi?
• Mustaqil ishlash metodlariningta’limiy, tarbiyaviy va  rivojlantiruvchi maqsadlarini aniqlang.

6-mavzu: Biologiyani oʻqitishda oʻquvchilarning faoliyatini ragʻbatlantirish va asoslash metodlari

Oʻqitishga boʻlgan qiziqishni orttirish, didaktik-oʻyin, oʻquv munozaralari, oʻquvchilarning taxsil olishdagi burch va ma’suliyatni shakllantirish metodlarining oʻziga xos xususiyatlari.

Bilimni nаzоrаt qilish uchun sаvоllаr.

1. O’qitishda o’quvchilarning faoliyatini rag`batlantirish va asoslash metodlari haqida  tushuncha
2. O’qitishda o’quvchilarning faoliyatini rag`batlantirish metodi haqida N.S.Saidahmedovning fikrlari
3. O’qitishda o’quvchilarning faoliyatini rag`batlantirish va asoslash metodlarining biologiyani o`qitishda  o`rni va ahamiyatini tushuntiring.
4. O’qitishdagi nazorat va o’z-o’zini nazorat metodlarining ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlarini aniqlang.

7-mavzu: Biologiyani oʻqitishdagi nazorat va oʻz-oʻzini nazorat metodlari

Oʻgʻzaki va yozma nazorat, laboratoriya hamda amaliy ish yordamida nazorat, oʻz-oʻzini nazorat, oʻzaro nazorat varagʻi, testlar yordamida nazorat metodlarining oʻziga xos xususiyatlari haqida umumiy tushuncha.

Bilimni nаzоrаt qilish uchun sаvоllаr.

• O’qitishda o’quvchilarning faoliyatini rag`batlantirish va asoslash metodlari haqida  tushuncha
• O’qitishda o’quvchilarning faoliyatini rag`batlantirish metodi haqida N.S.Saidahmedovning fikrlari
• O’qitishda o’quvchilarning faoliyatini rag`batlantirish va asoslash metodlarining biologiyani o`qitishda  o`rni va ahamiyati
• O’qitishdagi nazorat va o’z-o’zini nazorat metodlarining ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlari
• O’qitishdagi nazorat va o’z-o’zini nazorat qilishda test metodidan foydalanishning  ahamiyatini  tushuntiring.